قرارداد اداره کاری چیست؟

1 - قرارداد کار موقت با کار معین

در این نوع قراردادها، عمل و نتیجه آن معین است و شرط زمان انجام عمل در آن، اهمیت کمتری دارد. طبق توصیه کارشناسان اداره کار، بهتر است مدت آن نیز نوشته شود تا از سوء استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود. باید نحوه پرداخت حق الزحمه در بخش شرایط توافق، ذکر شود و با انجام کامل تعهدات و پرداخت حق الزحمه، قرارداد موقت به پایان خواهد رسید.

اگر کارگر، کار را پیش از پایان مدت قرارداد به انجام برساند ، قرارداد به خودی خود خاتمه می یابد، حتی اگر مدت مذکور در قرارداد به پایان نرسیده باشد.

2 - قرارداد کار موقت با مدت معین

ماهیت برخی کارها به این صورت است که مدت مشخصی از طرف کارفرما مشخص می‌شود، اما مدت قرارداد، از سوی کارفرما و کارگر، قابل تمدید می باشد. در این نوع قرارداد که مورد تایید اداره کار می باشد، با پایان مدت قرارداد، روابط کاری میان کارفرما و کارگر به پایان خواهد رسید و این شامل موقعیتی که کارهای به عهده کارگر هنوز تمام نشده است نیز می شود.

البته تمدید قرارداد کاری به معنی تبدیل آن به کار دائم نیست، مگر این که طرفین در این مورد توافق نمایند و به صراحت به دائمی بودن آن اشاره گردد. عدم تمدید قرارداد کار؛ پس از پایان مدت آن امکان‌پذیر است و کارفرما موظف نیست قرارداد را تمدید کند و به محض خاتمه قرارداد، وظایف قانونی  طرفین به اتمام خواهد رسید.

3 - شرایط فسخ نمونه قرارداد انجام کار دائمی

مطابق ماده 21 قانون اداره کار، قرارداد دائم با یکی از شرایط زیر به پایان خواهد رسید:

اخراج کارگر

بازنشستگی یا از کار افتادگی کارگر

فوت کارگر

استعفای کارگر به معنی واقعی فسخ قرارداد

استعفای کارگر مطابق قانون اداره کار قابل انجام است. کارگر وظیفه دارد تا یک ماه به فعالیت خود در کارگاه یا شرکت ادامه دهد و در همان ابتدا استعفای خود را به صورت کتبی به کارفرما اعلام نماید. اگر حداکثر تا مدت 15 روز، استعفای خود را به صورت مکتوب به کارفرما ارائه ندهد، استعفای او منتفی است و قرارداد همچنان معتبر خواهد بود. در این حالت، کارگر وظیفه دارد رونوشت استعفا و انصراف آن را به شورای اسلامی کارگاه یا انجمن صنفی یا نماینده کارگران تحویل بدهد.

درباره اخراج کارگر نیز باید به این نکته توجه داشت که مطابق ماده 27 همین قانون، هرگاه کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی نماید و آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را حتی با وجود تذکرات کتبی نقض کند، کارفرما حق دارد علاوه بر مطالبات و حقوق عقب افتاده، به نسبت هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به او پرداخت نماید و قرارداد فسخ گردد.

4 - قرارداد کار دائمی ( غیر موقت )

قرارداد کار دائم یا قرارداد کار غیرموقت، قراردادهایی است که برای مدت نامحدودی بین کارگران و کارفرمایان منعقد می شود و کارگر و کارفرما با فرض دائمی و همیشگی بودن، آن را امضا کرده اند. برای این قرارداد مدتی مشخص و تعیین نمی شود. مطابق تبصره 2 ماده 7  قانون اداره کار در کارهایی که طبیعت آن‌ها جنبه مستمر دارد در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قرارداد کار، دائمی محسوب می‌شود. در این نوع قرارداد تاریخ شروع قرارداد ذکر می‌شود، اما به تاریخ انقضا اشاره ای نمی شود، چون ماهیت این کارها دائمی است، قراردادها نیز غیرموقت تنظیم می‌شود. 

قانون اداره کار اجازه داده در یک دوره 3 سه ماهه، قرارداد کار به صورت آزمایشی منعقد شود، تا کارگر و کارفرما نسبت به هم آشنایی پیدا کنند و کارگر به تناسب کار با نوع شغل و محیط کارگاه آشنا شود و کارفرما هم نسبت به رفتار کاری و اخلاقی کارگر اطمینان یابد.

با توجه به ماده 27 این قانون، در قرارداد کار دائمی یا غیر موقت، کارگران را نمی توان بدون دلیل موجه اخراج کرد و کارفرما برای اخراج کارگر دائمی، باید از فرایند و تشریفات پیش بینی شده در قانون، از جمله موجه بودن دلیل اخراج و کسب موافقت شورای اسلامی کار، برای اخراج او این کار را انجام دهد.

البته این مسئله باعث شده که برخی از کارفرمایان از انعقاد قراردادهای کار غیر موقت یا نامحدود با کارگران امتناع کنند و با تمدید مجدد و چندین باره قراردادهای کوتاه مدت و موقت با کارگران، باعث عدم وجود امنیت شغلی آنها شوند.

5 - انواع قراداد اداره کار

قرارداد کار مورد تایید اداره کار از نظر مدت و نوع کار، به سه دسته تقسیم شده است:

قرارداد دائمی یا غیرموقت

قرارداد موقت با مدت معین

قرارداد موقت با کار معین

6 - تعریف قرارداد کار

در ماده 7 قانون کار چنین بیان شده است که قرارداد کار، قراردادی است که میان کارفرما و کارگر (کارمند) امضا خواهد شد. کارپذیر در قرارداد کار، متعهد می‌شود که در ازای دریافت حقوق (حق السعی یا حق الزحمه) امور مورد نظر کارفرما را انجام دهد. در مقابل، کارفرما نیز متعهد خواهد بود که حق الزحمه کارپذیر را پرداخت کند. در ماده 7 قانون کار آمده است که این قرارداد می‌تواند شفاهی یا کتبی باشد، یعنی توافق شفاهی میان کارپذیر و کارفرما نیز مطابق قانون معتبر هستند.

قرارداد شفاهی تنها با رد و دل شدن الفاظ، میان طرفین منعقد می شود و برای طرفین لازم الاجراست. قرارداد کتبیبر اساس تبصره ماده 10 قانون کار در چهار نسخه تنظیم می شود.

تمام قراردادهای کاری دارای یک طرف کارفرما و انجام دهنده کار هستند. در قراردادهای کاری، سمت کارفرما می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد، اما طرف انجام دهنده کار که یک کارگر یا کارمند است که یک شخص حقیقی است.