1 - تسویه حساب و خروج
معمولا در قراردادهای کاری، کارگر یک ماه فرصت خروج از شرکت را دارد و پس از خروج، شرکت نیز دو ماه فرصت دارد تا با کارگر تسویه حساب کامل نماید.
2 - حق مسکن و بن کارگری
حق مسکن و بن کاری، جزو مزایای قانونی کارگر و کارمند است. کارفرما موظف است این حقوق قانونی را پرداخت نماید.
3 - حق ماموریت
طبق ماده 46 قانون اداره کار، برای انجام ماموریت باید کارگر برای انجام کار، حداقل 50 کیلومتر از کارگاه دور شود و یا اگر تا این مسافت دور نشده باشد، مجبور باشد که حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نماید. طبق قانون کار، حق ماموریت از مزد ثابت یا مزد مبنای کارمند و کارگر، کمتر نیست و کارفرما موظف است، هزینه رفت و برگشت به محل ماموریت را پرداخت کند. هیچ وظیفه ای در مورد پرداخت این هزینهها برعهده کارگر نیست.
4 - پرداخت حق اولاد به کارگر
حق اولاد برای تمام فرزندان تعلق میگیرد و کارگر باید حداقل 720 روز، سابقه داشته باشد؛ سن فرزندان، کمتر از 18 سال تمام شمسی باشد و یا فرزندان مشغول به تحصیل بدون اشتغال به کار باشند. در در مورد دختر، تا زمان ازدواج، حق اولاد پرداخت میشود.
5 - بیمه
مطابق با ماده 148 قانون کار، کارفرمایان موظفند بر اساس قانون تامین اجتماعی، کارگران خود را بیمه کنند.
این مورد در خصوص انواع روابط کاری صدق میکند و تفاوتی بین انواع قرارداد کار دائمی یا موقت وجود وجود ندارد. حق بیمه کارگر باید پرداخت شود.
6 - مرخصی کارگر
کل مرخصی کارگر در هر سال، با حق استفاده از مزد و محاسبه چهار روز جمعه، یک ماه است.
روزهای تعطیل جزو روزهای مرخصی موضوع ماده 64 قانون کار شمرده نمی شود. کارگرانی که کمتر از یک سال مشغول به کار هستند ،میزان مرخصی استحقاقی به نسبت مدتی که در کارگاه به کار مشغول بوده اند، از کل سال و از میزان یک ماه مرخصی استحقاقی محاسبه میشود.
مرخصی عبارت است از حقی که به موجب قانون یا قرارداد اداره کار برای کارگر در برای روزهای غیرتعطیل در نظر گرفته شده است.
اگر ترک کار به سبب اموری غیر از بیماری باشد، نوع مرخصی استحقاقی و چنانچه به دلیل بیماری باشد نوع مرخصی استعلاجی نامیده می گیرد.
مرخصی استحقاقی کارگران کارمزد، در نحوه محاسبه مزد آن و تابع ماده 43 موضوع مواد 18، 27 ، 29 الی 32 قانون کار در مورد آنها خواهد بود و میانگین پرداختیها در آخرین 90 روز کارکردشان می باشد.
7 - ساعت کار
مطابق با ماده 51 قانون اداره کار ، ساعات کار کارگران در هر روز، نباید از 7 ساعت و 20 دقیقه بیشتر باشد. البته در کارهای سخت و زیان آور و زیرزمینی ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و 36 ساعت در هفته بیشتر شود.
کارفرما و کارگر میتوانند طبق توافق، ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان نوشته شده در قانون کار و در بعضی روزها بیشتر از آن قرار دهند، به این شرط که مجموع ساعات کار در کل هفته از 44 ساعت تجاوز نکند.
تا زمانی که انجام ندادن کار طبق اراده کارگر نباشد، کارگر در حال کار محسوب میشود، پس زمانی که کارگر خود را آماده انجام کار میکند و برای تغییر لباس یا آماده سازی ماشین و ابزار کار صرف میکند، جزو ساعات کار خواهد بود.
ساعات صرف صبحانه و ناهار جزو ساعات کار به شمار نمی آید، البته اگر در کارگاهی رویه به این صورت باشد که ساعت صرف صبحانه یا ناهار و یا شام جزء ساعت کار به حساب بیاید، استمرار آن به عنوان عرف مستقر در کارگاه محسوب می شود و باید اجرا شود.
8 - تعطیلات کارگر
مطابق با ماده 62 قانون کار ، روز جمعه، روز تعطیل کارگران است و به روز جمعه مزد تعلق میگیرد حتی با وجود آن که کارگر کار نکرده باشد و در تعطیلات باشد. البته در مواردی که نیاز به کار در روز جمعه است، اگر از تعطیلی روز جمعه استفاده نشود، کارگر حق دارد 40 درصد اضافه بر مزد دریافت کند.
9 - مزد کارگر
بر اساس ماده 35 قانون کار، مزد یا حق الزحمه، وجه نقد یا غیر نقدی یا هم نقدی و هم غیرنقدی است که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت میشود. اگر در کارگاهی مزد به صورت ساعتی پرداخت شود، به آن مزد ساعتی گفته میشود و در صورتی که پرداخت مزد بر اساس میزان انجام کار یا محصولی باشد که تولید شده است به آن مزد، کارمزد گفته می شود و در صورتی که بر اساس انجام کار در زمان معین باشد، کارمزد ساعتی نام می گیرد.
به هیچ عنوان طرفین نمیتوانند درباره تعیین میزان مزد کمتر از حداقل قانونی توافق کنند و اگر این توافق صورت گیرد، توافق معتبر نخواهد بود و حداقل قانونی، مبنای دریافت حقوق کارگر می باشد.
10 - نوع کار یا حرفه
نوع کار یا حرفهای که کارگر قرار است مطابق با قرارداد به آن بپردازد و در مقابل مزد دریافت کند، باید به صورت مشخص و صریح در قرارداد کـار نوشته شود. نوع فعالیت و وظیفه کارگر به هیچ عنوان نباید به صورت کلی یا مجهول ذکر شود. کار ارجاعی و یا وظایف مشخص شده کارگران باید با حرفه و توانایی جسمی آنها متناسب باشد و کارگر از عهده آن کار برآید.
11 - تاریخ انعقاد قرارداد
تاریخ انعقاد قرارداد به معنی تاریخ شروع به کار کارگر است و زمان تنظیم قرارداد نیز باید در قرارداد کار ذکر شود. توجه به این نکته مهم است که در بعضی موارد، تاریخ تنظیم قرارداد در اواسط ماه و شروع به کار و امضاء آن از ابتدای ماه آینده می باشد، اما تاریخ دقیق انعقاد قرارداد، همان تاریخ شروع کار و امضاء یعنی ابتدای ماه خواهد بود.
12 - شیوه تنظیم قرارداد اداره کار
اگر طرفین قرارداد، به حقوق خود آگاه نباشند یا کارفرما قصد انجام موارد خلاف قانون کار را داشته باشد، حقوق کارگر تضییع خواهد شد، پس باید کارگر از انواع قراردادها، شیوه تنظیم قرارداد و محتوای قرارداد آگاهی داشته باشد تا بتواند عقد قرارداد را به درستی انجام دهد. لازم است که قرارداد کار در 4 نسخه یکسان تهیه و تنظیم شود، یک نسخه به کارگر، یک نسخه به کارفرما، یک نسخه به اداره کار و یک نسخه هم به شورای کار یا اتحادیه کارگری تحویل داده شود. در صورت عدم وجود شورای کار یا اتحادیه کارگری، مطابق قانون کار، این نسخه از قرارداد، در اختیار نماینده کارگر می گیرد.
بر طبق ماده 10 قانون اداره کار، قرارداد کتبی باید حاوی این موارد باشد:
تاریخ استخدام و انعقاد قرارداد
مدت قرارداد
شیوه پرداخت حقوق و شرایط پرداخت آن
میزان حقوق پرداختی
مقررات مربوط به ساعات کار
محل انجام کار
عنوان شغلی و شرح وظایف
قوانین و شرایط تعطیلات
شرایط محرمانگی و عدم افشای اطلاعات شرکت
قواعد و قوانین شرکت
تمدید قرارداد
شرایط و نحوه تسویه حساب
موارد دیگر که با توجه به عرف یا عادت شغل و محل آن متفاوت می باشد.